Προγράμματα

Πόρους από τη βασική ενίσχυση «κλέβουν» τα οικοπρογράμματα, πώς αντισταθμίζονται οι απώλειες των αγροτών

Εκεί που ένας αγρότης έχει λαµβάνειν φέτος 2.000 ευρώ πρασίνισµα και τσεκ, από τη νέα περίοδο, το ποσό αυτό θα το δει µειωµένο κατά 10-20% ακόµα κι αν τα κονδύλια της ΚΑΠ παραµείνουν ίδια.

Ο λόγος βρίσκεται στην αρχιτεκτονική του εθνικού φακέλου (βλ. σχετικό πίνακα) και στο µερίδιο των άµεσων ενισχύσεων, που έρχονται να διεκδικήσουν τα «Οικοπρογράµµατα» (eco-schemes), τα οποία ναι µεν ενδεχοµένως να επιστρέφουν αυτή την απώλεια των 200-400 ευρώ στον αγρότη ή και να δώσουν κάτι παραπάνω, αλλά αναµένεται να δηµιουργήσουν νέες καλλιεργητικές ακόµα και επενδυτικές υποχρεώσεις που κάποιοι ίσως θα είναι δύσκολο να ακολουθήσουν.

Συγκεκριµένα, στην τρέχουσα περίοδο, η βασική ενίσχυση αντιστοιχεί περίπου στο 57% των άµεσων ενισχύσεων, δηλαδή το σύνολο του αγροτικού τσεκ. Το υπόλοιπο 30% των άµεσων ενισχύσεων είναι το πρασίνισµα, οι συνδεδεµένες το 8%, το πριµ των νέων γεωργών το 2% και το Εθνικό Απόθεµα το 3%. Όλα τα παραπάνω αποτελούν το 100% του εθνικού φακέλου ενισχύσεων για το διάστηµα 2014-2020.

Στη νέα περίοδο πρασίνισµα και βασική ενίσχυση γίνονται ένα ενιαίο καθεστώς, το οποίο θα ονοµάζεται «Βασική εισοδηµατική στήριξη για τη βιωσιµότητα», το οποίο µαζί µε τις συνδεδεµένες, το εθνικό απόθεµα και το πριµ νέων γεωργών θα βρίσκονται ξανά στον εθνικό φάκελο για τις άµεσες ενισχύσεις. Ωστόσο εδώ, θα πρέπει να υπολογιστεί και το καινούργιο καθεστώς, τα «Οικοπρογράµµατα, τα οποία όπως προαναφέρθηκε εκτιµάται πως θα λάβουν σηµαντικό µερίδιο από τις άµεσες ενισχύσεις.

Αυτό το µερίδιο υπολογίζεται γύρω στο 10%-20% του εθνικού φακέλου µε βάση τα µέχρι σήµερα δεδοµένα για τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Αρχών, το οποίο και αναµένεται να αφαιρεθεί από τη βασική εισοδηµατική στήριξη για τη βιωσιµότητα (τσεκ συν πρασίνισµα), δηλαδή τα δικαιώµατα. Ως εκ τούτου, ακόµα κι αν τα χρήµατα παραµείνουν τα ίδια µε την τρέχουσα περίοδο, η αξία των δικαιωµάτων και των χρηµάτων που λαµβάνει κάθε χρόνο ο αγρότης θα µειωθούν κατά το ποσοστό που θα µοιραστεί σε αυτό το νέο καθεστώς.

Το ζήτηµα είναι τώρα πώς θα εντάσσονται οι αγρότες στα Οικοπρογράµµατα, για να διεκδικήσουν τα χρήµατα που θα τους λείψουν λόγω της νέας κατανοµής, ώστε να µπορέσουν πάνω-κάτω να παραµείνουν στο ίδιο ύψος ενίσχυσης που λάµβαναν στο παρελθόν. Σύµφωνα µε πληροφορίες της Agrenda, οι ελληνικές αρχές επεξεργάζονται ήδη διάφορα σενάρια δράσεων, τα οποία µπορούν να ενταχθούν σε αυτο το καθεστώς (βλέπε ρεπορτάζ σελ. 5) ανά καλλιεργητική οµάδα και ζωική εκµετάλλευση και θα µπουν σε διαβούλευση µε παραγωγούς και βιοµηχανίες εντός του ερχόµενου φθινοπώρου.

Σε γενικές βάσεις, σε αυτό το καθεστώς θα µπορούν να ενταχθούν οι αγρότες που θα ακολουθούν ορισµένες περιβαλλοντικές πρακτικές (π.χ βιολογική γεωργία, µειωµένη φυτοπροστασία, εξοικονόµηση ύδατος κ.λπ) πέρα από τα όσα θα ορίζει η πολλαπλή συµµόρφωση, δηλαδή οι περιβαλλοντικοί κανόνες για τη λήψη του τσεκ. Οι δεσµεύσεις θα είναι ετήσιες ώστε ο αγρότης να λαµβάνει και το ανάλογο πριµ που έχει προβλεφθεί. Αν τον επόµενο χρόνο δεν θέλει να συνεχίσει να τηρεί τις δεσµεύσεις, αποχωρεί χωρίς καµία ποινή.

Οι αγρότες που είναι επιλέξιµοι δεν µπορούν να αποκλειστούν από το νέο καθεστώς

Τα κράτη µέλη έχουν µεγαλύτερη ευελιξία στα Οικοπρογράµµατα όσον αφορά το ποσό που πληρώνουν στους αγρότες απ’ ό, τι µε τα αγροπεριβαλλοντικά του ΠΑΑ (π.χ Απονιτροποίηση, Βιολογικά κ.λπ), καθώς το επίπεδο πληρωµής µπορεί να υπολογιστεί ως συµπληρωµατική στήριξη εισοδήµατος. Εν ολίγοις δεν υπάρχουν όρια στην ενίσχυση. Επιπλέον, υπάρχει νόµιµο δικαίωµα λήψης της πληρωµής, πράγµα που σηµαίνει ότι οι αγρότες που θέλουν και είναι επιλέξιµοι δεν µπορούν να αποκλειστούν για δηµοσιονοµικούς ή άλλους λόγους.

Είτε ως συµπληρωµατική ενίσχυση στο τσεκ, είτε ως ετήσια αποζηµίωση για τις δεσµεύσεις

Σύµφωνα µε τα νοµικά κείµενα της ΚΑΠ, η στήριξη για συγκεκριµένο οικολογικό πρόγραµµα λαµβάνει τη µορφή ετήσιας ενίσχυσης για όλα τα επιλέξιµα εκτάρια ή για τα επιλέξιµα εκτάρια που καλύπτονται από τα οικολογικά προγράµµατα. Οι ενισχύσεις χορηγούνται είτε: ως ενισχύσεις επιπλέον της βασικής εισοδηµατικής στήριξης είτε ως ενισχύσεις που λειτουργούν ως αποζηµιώσεις για γεωργούς ή οµάδες γεωργών για το σύνολο ή µέρος των πρόσθετων δαπανών, που πραγµατοποιήθηκαν και της απώλειας εισοδήµατος ως αποτέλεσµα των δεσµεύσεων που αναλήφθηκαν.